Skip to main content

Posts

Grammofonplátustættin talar

Vit liva í einum stættarsamfelag. Ikki bara í Føroyum, men í allari verðini. Ikki bara samfelagsbúskaparliga, men eisini bókmentanarliga og á øllum øðrum listaligum pallum og økjum við. Alt títt lív skalt tú verja tað, ið tú fatar sum tína stætt, grammofonplátustættina , móti álopum frá øðrum listafólkastættum. Soleiðis eru treytirnar í stættarsamfelagnum, og hava verið tað síðan fyrsti tóni varð sligin, helst við einum gassa í heysin á einum øðrum krúpandi cro-magnon menniskja, so tað sang eftir í. Síðan hava vit sungið - og roksað. Mest tað seinna. Framleiða roks um rokk og annað fjas, sum Mick Jagger segði verða stóru misskiljingina, tá tú byrjaði at tosa um rokk omanfyri hálsvølin. Tí hann er bara niðanfyri, helt hann, frummenniskjan, Jagger. Har eri eg so ikki samdur í hansara ómentaða rokkroksi. Men sumt er bara betri og virðislønarverdari enn annað. Tað kemst ikki uttan um. Til dømis Bob Dylan og hansara samlaða ritverk, sum lærarin kallaði tað, pláturnar, sum ritverk, ið far

Av Norðhavinum beint á borðið í Hafnia

Jóhan Joensen, kokkur, bjóðar í kvøld nýggja matskrá á Hotel Hafnia. Toskurin, sum er høvuðsrættur, er hin feskasti, hvítasti og linasti eg havi smakkað. - Fiskurin er frá trolbátinum Jens Leon og veiddur á Norðhavinum í gjár, sigur Jóhan. Hann spyr, um tað er kul, at eg seti meg hjá hot. Tað er gamaní. Perfekt timing og eitt orð ella tvey, so er lagt í pottin, og alt er deiligt, ikki minst nú Bob Dylan fekk virðisløn Nobels í bókmentum á middegi. Smakkleykirnir eru giraðir og tjúnaðir. Fyrst fáa vit eitt glas av spanskari cava av pinot noir drúvuni, og so eina skifurplátu við turrari grind og smáskornum spiki, turrum kjøti og sterkum leitiskjøti, italskari parmaskinku og chutney úr kálrót. Afturvið er saltað breyð og eitt glas av Rinkusteini. So  kemur ein sjeyrættað matskrá, har kokkurin undir heitinum Heyst Rák  fyrst bjóðar hummara, súrepladip og royktan laks. Grafiskt er skráin sett á ein wake me up lepa, sum vit kenna frá hotellvirksemi. Fjórða s

Bob Dylan revisited

Nú eitt av størstu plátunøvnum er góðkent sum virðislønarvert skald í fullgildum bókmentum, seta vit henda blogg frá mai í ár innaftur: Svenska Akademiið skrivar soleiðis á enskum um grundgevingina: "For having created new poetic expressions within the great American song tradition". Svenska brævið er soljóðandi:”som skapat nya poetiska uttryck inom den stora amerikanska sångtraditionen”.

Bob Dylan bókmentavirðisløn Nobels í 2016

"For having created new poetic expressions within the great American song tradition".

Perversa pressan í Perugia

Netflix hevur gjørt tað aftur. Tey hava bílagt ein observerandi heimildarfilm, Amanda Knox, at stroyma inn í hvørja stovu. Leikstjórar eru amerikansku Brian McGinn og Rod Blackhurst, og danska Plus Pictures við Mette Heide á odda hevur framleitt. Eg sá filmin á Netflix í kvøld. Hann er um ungu gentuna úr nýggja heiminum, Seattle, sum anarkistisk og forvitin fer til gamla mentaða heimin at verða skiftisnæmingur í Perugia. Har er hon í fimm dagar saman við italska teldunørdinum Rafaelle Sollecito, sum helst ikki veit av konufólki áður. Bráddliga eru tey í eini morðgátu, ið fær pressuna at skriva um dýriskt sex, heidnar ofringar og blóðigar perversitetir. Bretska Meredith Kercher er funnin myrd í húsunum, har báðar búgva.  Bretski Daily Mail journalisturin, Nick Pisa, sum nú skrivar fyri The Sun, og annars er Guds gáva til óskammaðan boulevardjournalistikk, dugir at føra seg fram á italskum, so løgreglan og dómsvaldið í býnum eru so ovurfegin, at tey bera honum líkt og ólí

Ledgard í Norðurlandahúsinum

Mikudagin 19. oktober kl 17:30 fer aktuelli Wenders høvundurin J.M. Ledgard at halda almennan og ókeypis fyrilestur undir heitinum Our Warp Speed Planet í Norðurlandahúsinum. Tað er Visit Faroe Islands, ið hevur boðið hetlendska Ledgaard higar, eins og tey í summar fingu í lag at upptøkuliðið hjá Wenders, sum taldi 28 fólk, kom higar at filma við altjóða stjørnum. Størri altjóða filmisk hending er neyvan sædd her á landi áður. Filmiska sambandið millum filmsleikstjóran Wenders og rithøvundan Ledgard er, at hin seinni hevur skrivað skaldsøguna Submergence (2011), sum nýggi og samnevndi filmurin hjá Wim Wenders byggir á. Í samrøðu á Hotel Føroyum í august, segði Wenders, at kompositoriskt hugsaði hann filmin sum ein málning, og var farin at sakna ein grønan, friðfyltan miðblett, ið bant søguna saman sum seinasta paradís á jørð. "Grøna blettin og seinasta paradísið fann eg í Føroyum," segði Wenders. "Grøni bletturin verður settur inn millum brúnturru oyðim

Nýggja Kongaminnið

Í Bøkjarabrekku í Havn sæst nýtt Kongaminni til vinstru. Eftir at kongatrúgvir arbeiðsmenn í Havn í 1882 reistu eina steinsúlu til minnis um vitjanina hjá Christiani kongi níggjunda í 1874, hava aðrir havnarmenn seinastu valárini rulla ein kongaligan dregil niður eftir húsavegginum hjá Skilling. Í løtuni er tað Javnaðarflokkurin sum yvir av lokala Arbeiðsmannafelagshúsinum lýsir við fremsta og higartil einasta sjónliga valevninum til býráðsvalið 8. november, sama dag sum amerikanarar fara at velja nýggjan forseta. Gamla kongaminnið í Havn sæst tó enn á heygnum aftast í myndini. Landsverk og Fútin hava júst lýst við vegleiðandi reglugerð um valplakatir. Tær kunnu hangast upp frá fjórða leygardegnum undan valdegnum til fýra dagar eftir valið. Valplakatir skulu ikki verða til ampa fyri ferðslutrygdina. Meðan nógv verður sagt um rundkoyringar, ferðsluoyggjar og súklubreytir, verður einki sagt um ljósið á fótbóltsvøllum, sum blenda helvtina av Havnini, tá dystir eru í Gundadali. Men tað

Heyst á Snar

Nú  er heystfrítíðin, vit hava havt Eplafestival og komandi vikuskifti er Heystfagnaður á Eiði. Tí hevur Nám endurnýggjað gomlu temasíðuna um heyst á undirvísingarportalinum Snar. Trýst á myndina og næmingarnir syngja, meðan tey skera akurin á Útisavninum í Hoyvík. Á  fyrstu síðu verður sagt soleiðis um nýggju temasíðuna: Helst munnu flestu lærarar hava brúkt heystið sum tema í undirvísingini í fólkaskúlanum. Við ítøkiligum fyribrigdum, sum at taka upp epli og at fletta, er evnið heyst upplagt at brúka í fleiri lærugreinum. Tað kann vera í heimstaðarlæru, heimkunnleika, føroyskum, náttúru og tøkni, og lívfrøði. Fá  evni eru so hóskilig sum heystið at brúka í tvørgreinaligum arbeiði. Ein natúrlig progressión kann eisini leggjast í evnið, frá at seta niður epli, so sum sæst á filmi á hesi temasíðu, til tey lívfrøðiligu viðurskfiti, sum skulu til, um nakað skal grógva. Tann ítøkiligi veruleiki, at tað, sum vit sáa og seta niður, skal takast upp um heystið og etast, er

Savnandi saltfiskur

Leygarkvøldið hitti eg kokkarnar Ivo Brandão úr Aveiro og Samuel Mota úr Leiria í Portugal. Teir arbeiða báðir í Lissabon fyri  Sine Qua Non , sum veitir gastronomiskar tænastur á høgum støði til matstovuvinnuna har í landinum. Ivo og Samuel eru her saman við portugisiska sendiharranum í Danmark, Rui Macieira, sum saman við starvsfólkum greiðir frá um ferðamálið Portugal, nú Atlantsflog hevur boðaða frá at tey fara at flúgva hagar næsta ár, og ikki minst nú føroyska fótbóltslandsliðið skal spæla móti Portugal. Vertur var Jógvan Elias Winther Poulsen, sum er portugisiskur konsul í Føroyum. Erla R. Ziskasen tók myndirnar. Úr  400 kg av flaktum og saltaðum toski frá Vaðhorni á Strondum, hava Ivo og Samuel borðreitt bacalao í SMS og hjá Öström við trimum vælsmakkandi saltfiskarættum eftir teirra høvdi og hugi. Í dag er aftur høvi at smakka góða saltfiskin í SMS. Onkuntíð kann verða sagt, at hatta var ein ordiligur saltfiskatúrur . Tá havi eg skilt, at uppgávan var stravi

Ferðabúgvin til Portugal!

Í dag eru allir føroyingar til reiðar at møta Portugal á heimavølli. Fokus er á fótbóltin. Hóast leikaratalið um bóltin er avmarkað, og áhugin fyri hesum fólksliga fyribrigdi er svikaligur og bundin at úrslitum, er semja um, at júst hetta er nakað serligt. Saltfiskalandið hjá Pessoa er komið higar, ikki við ússaligum dorium , men við gigastjørnuni Ronaldo, kokkum og fado tónleikarum. Undir hananum, Galo de Barcelos, omanfyri, sæst til vinstru størsta portugisiska fadostjørnan nakrantíð, Amália Rodrigues (1920-1999). Til høgru er José Afonso (1929-1987), sum helst var hin mest vinstrasinnaði sangarin í allari portugisisku plátusøguni. Hann doyði av sjúku bara 57 ára gamal í býnum Setubal, sum sjómannarímurnar hjá Hans Andriasi nevna. Setúbal, sum smakkar av saltfiski. Men eisini av einum portugisiskum Bob Dylan. Og tá Atlantsflog næsta ár fer at flúgva beinleiðis til høvuðsstaðin, Lissabon, í fótbóltslandinum, feriulandinum og fiskivinnulandinum, Portugal, tá fer undirtøkan helst at

Lampedusa og flóttafólk

Beint her, millum Sicilia og Tunesia, er lítla italska oyggin Lampedusa, har flóttafólk úr Afrika savnast í hópatali. Í teirra huga er Evropa lovaða landið og Lampedusa er inngongdin halda tey. Italski filmsleikstjórin Gianfranco Rosi fór í 2014 til oynna at gera ein stuttfilm, sum ikki skuldi verða longri enn 10 minuttir. Men søgan vaks og fór at lív sítt egna lív, tá hann møtti oyggjabúgvum og flóttafólkum í neyð. Rosi búsetti seg á oynni eitt skifti, og fór árið eftir at gera ein heilt annan film, Fuocoammare , Havið brennur. So væl gekk í hond, at sjáldsami heimildarfilmurin vann fyrstu virðisløn, Gullbjørnina, í Berlin í ár. Nú er filmurin italska Oscaruppskotið og Filmsfelagið fer at vísa hann Í fólkatali kann Lampedusa metast við Klaksvík, og hóast einki læknastríð er á oynni, er tað júst lokali læknin, Pietro Bartolo, ið er miðdepilin í filmaðu søguni. Hann kannar heilsustøðuna hjá hvørjum einstøkum flótta, og sendur tey so víðari í italsku skipanini. - Men eru tey ko